Bina ve mekanik tesisat yalıtım sistemleri

Bina ve mekanik tesisat yalıtım sistemleri

BİNA VE MEKANİK TESİSAT YALITIM SİSTEMLERİ
A- BİNA ISI YALITIMI :
Binalarda ısı yalıtımı yapılırken oluşturulan detaylar ve seçilen malzemeler TS 825 ve Binalarda Isı Yalıtım Yönetmeliğine uygun olmalı ve bu standardın gerektirdiği değerleri (şartları) sağlamalıdır.
B-MEKANİK TESİSAT ISI YALITIMI
Bir binanın ısıtılması veya soğutulması için harcanan enerjinin azaltılmasında, mekanik tesisat yalıtımının önemi, göz ardı edilemeyecek kadar büyüktür. Özellikle binaların ısıtma ve soğutma tesisatlarının, ısıtılmasına ve soğutulmasına gerek olmayan mahallerinden geçen bölümleri ve bu bölümlerdeki vana ve armatürler yalıtıldıkları takdirde sağlanacak enerji tasarrufu çok önemli mertebelerdedir. Bu yüzden, mekanik tesisatı oluşturan boruların, tankların, depoların, klima
kanallarının, vanaların ve armatürlerin, içinden geçen akışkanın sıcak veya soğuk oluşuna göre uygun özelliklere sahip ve uygun kalınlıktaki yalıtım malzemeleri ile yalıtılmaları gerekmektedir.
Enerji kazanımı, sıcak veya soğuk olan yüzeyin büyüklüğüne, yalıtılacak olan yüzey ile ortam sıcaklıkları arasındaki farka ve yalıtım malzemesinin özelliklerine bağlıdır. Bu yüzden kullanılacak olan yalıtım malzemesinin özelliklerini ve nerelerde kullanılabileceğini çok iyi bilmek gerekmektedir.
Bir mekanik tesisat yalıtım malzemesinde aranması gereken temel özellikler aşağıdaki gibidir:
– Isı iletkenlik katsayısı ( λ )
– Buhar difüzyon direnç katsayısı ( μ )
– Yangına dayanıklılık
– Korozyon riskinin az oluşu
– Ekonomiklik
– Dayanım sıcaklığı
Bütün bu özellikler yalıtılacak olan tesisatın soğuk, ılık veya sıcak oluşuna göre önem kazanmaktadır.
1. Genel Esaslar
1.1. İzolasyon temiz, düzgün ve işçilik kalitesi yüksek olacaktır. Birleşme yerleri boşluk kalmayacak şekilde sıkı ve düzgün olacaktır.
1.2. Bütün yalıtım edilecek yüzeyler yalıtım yapılmadan evvel kurutulacak toz, kir, yağ, su v.b. maddelerden arınmış olacaktır.
1.3. Yalıtım arasında veya yalıtımla boru arasına hava dolaşımı kabil olmayacaktır.
1.4. Yüzey kaplamaları ve yapıştırma tutkalları sulandırılmış olmayacak ve fabrika tavsiyelerine uyularak tatbik edilecektir.
1.5. Genleşme ve daralma izolasyonun veya yüzeyinin hasar görmemesi için gerekli tedbirler alınmış olacaktır.
1.6. Tecridin; deliklerden, adam deliklerden, diğer engellerden, dik veya yatık yüzeylerden geçişlerinde ve tesbit parçalarına bağlantı yerlerinde ısı köprüleri oluşmayacak şekilde özel konstrüksiyonlar veya özel izolasyon parçaları yaptırılacaktır.
Tablo 1. Piyasada Bulunan Yalıtım Malzemelerinin Kullanım Sıcaklıkları
Yalıtım Malzemesi Kullanım Sıcaklığı
Seramik Yünü 1800oC
Kaya yünü/Taşyünü 750oC
Cam köpüğü 430oC
Camyünü 250oC
Poliüretan köpük 110oC
Kauçuk köpüğü 105 oC
Polietilen köpük 100oC
Expanded polistren 75oC
Extürüde polistren 75oC
Binalarda mekanik tesisat, içinden geçen akışkanın sıcaklığına göre 3 ana gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar ve kullanılması önerilen yalıtım malzemeleri aşağıdaki gibidir.
Tablo 2. Akışkan Sıcaklığına Göre Tesisatlarda Kullanılan Yalıtım Malzemeleri
AKIŞKAN SICAKLIĞINA GÖRE TESİSATLAR
Soğuk Hatlar
<10oC Ilık ve Sıcak Hatlar 10-100oC Çok Sıcak Hatlar >100oC
Polietilen
Kauçuk Köpüğü
Polietilen
Kauçuk Köpüğü
Camyünü*, Taşyünü*
Camyünü
Taşyünü
Seramik Yünü
*Ilık hatlarda mevcut akışkan sıcaklığının, ortam sıcaklığından daha düşük olması durumunda kullanılan camyünü ve taşyünü ısı yalıtım malzemesinin üzerine alüminyum folyo veya buhar kesici bir malzeme sızdırmak olarak kaplanmalıdır.
2.Isıtma tesisatının yalıtımı
2.1.Binaların ısıtma tesisatı çoğunlukla 90°C-70°C arasında çalışacak şekilde projelendirildiği için ılık ve sıcak hatlar sınıfına girmektedir. Bu nedenle binalardaki ısıtma tesisatında kullanılan yalıtım malzemeleri polietilen köpük, elastomerik kauçuk köpüğü, camyünü ve taş yünüdür.
2.2. Gidiş dönüş sıcak su ısıtma devresi borularına yan yana yalıtım yapılmamalı ve aralarında yalıtım yapıldıktan sonra 50 mm boşluk olacak şekilde döşenmelidir.
3. Soğutma Tesisatının Yalıtımı
3.1. Belirli bir mekanın soğutulması için harcanan enerji, aynı mekanın ısıtılması için gereken enerjinin yaklaşık 6-7 kat daha fazlasını gerektirmektedir. Bu nedenle soğutma daha pahalı bir sistem olup, soğutma tesisatı uygulamalarında kullanılacak olan ısı yalıtım malzemeleri düşük ısı iletkenlik katsayısına, yüksek su buharı difüzyon direncine ve yangına karşı yüksek bir dayanıma sahip olmalıdır.
3.2. Soğuk tesisatlarda açık gözenekli ısı yalıtım malzemeleri kullanılması durumunda yoğuşmanın engellenmesi için dıştan buhar kesici bir malzeme ile kesintisiz kaplanması gerekir.
Kapalı gözenekli malzemelerde ilave bir kaplamaya gerek yoktur.
3.3. Yoğuşma ve korozyon oluşumu gibi yalıtımın kalitesini düşüren ve istenmeyen durumların oluşmasına engel olabilmek için yalıtım malzemesinin su buharı difüzyon direnç katsayısının ( μ ) yeterince yüksek olmasına, uygun yalıtım kalınlığı ve doğru uygulama detayı seçilmesine dikkat edilmelidir.
3.4. Soğutma tesisatı yalıtım uygulamalarında malzemelerin bindirme aralıklarında sızdırmazlık mutlaka sağlanmalıdır. Bu amaçla kendinden yapışkanlı buhar kesici bantlar kullanılmalıdır.
Bazı yalıtım malzemelerinin difüzyon direnç katsayıları Tablo 3 de verilmektedir.
Tablo 3. Bazı yalıtım Malzemelerinin Su Buharı Difüzyon Direnç Katsayıları
Yalıtım Malzemesi Su Buharı Difüzyon
Direnç Katsayısı
Hava 1.0
Camyünü 1.1
Poliüretan köpük 50 – 100
Polietilen köpük 3000 – 7000
Kauçuk köpüğü 3000 – 10000
Metal geçirmez
4. Vanaların ve flanşların yalıtımı
Ülkemizde vanalar, tesisat yalıtımının yapıldığı yerlerde dahi yalıtımsız bırakılmaktadır.
Vanalarda yalıtım yapılmamasının farklı sebepleri olmakla birlikte, daha çok böyle amorf yüzeylerin yalıtılmasının zorluğundan ve bilgi eksikliğinden yapılmadığı görülmektedir. Buna karşın bir vanayı yalıtmamanın aynı çaplı borudan 3-4 m’yi yalıtmamakla aynı olduğu ve bu
vanadan olan ısı kaybının 3-4 m. borunun ısı kaybına eşdeğer olduğu da unutulmamalıdır.
5. Boru yalıtımları için genel esaslar
5.1. Boru yalıtımlarında yalıtım malzemesi istenen kalınlıkta ve tatbik edilecek ve birleşme noktaları sıkıca kapatılmış olacaktır.
5.2. Boru yalıtımları boruya uygun ve sıkıca sarılmış olacaktır.
5.3. Boru yalıtım malzemesi teknik şartnamede belirtilen özellikte olacak, kesinti noktalarına bilezik geçirilmiş olacaktır.
5.4. Yalıtım boruların bütün denemeleri tamamlandıktan sonra tatbik edilecektir.
5.5. Flanşlarda civataların kolayca sökülebilmesi için yalıtım uçlarında kafi mesafe bırakılmış olacaktır.
5.6. Flanşlarda ve flanş eklenti parçalarında yalıtım, boru tecridinin bir veya birkaç katından ibaret olacaktır veya blok izolasyon şeklinde imal edilmiş olacaktır. Bitişik yalıtım üzerinde en az 5cm bindirilmiş olacak izolasyonun dışı muntazam bir yüzey elde edilecek şekilde kaplanacaktır.
5.7. Vidalı ve kaynaklı ekleme parçaları ve vanalar (yaka kısmına kadar) 4″ ve daha yukarı çaplarda blok izolasyonla veya boru yalıtım malzemesiyle kaplanacak ve teknik şartnamede belirtilen malzeme ile muntazam bir yüzey elde edilecek şekilde kaplanacaktır.
5.8. Uzama ve kısalmalara maruz kalacak yalıtımlı borularda asma ve tesbit noktalarında tecridin bozulmaması için koruyucu tedbir alınacaktır. Koruyucu; desteğin her iki yanında boru çapına eşit uzunlukta devam edecek ve galvanizli saçtan yapılacaktır.
2.9. Vanalar, pislik ayırıcılar, eklenti parçaları ve flanşlar da boru izolasyonunun aynı cins, kalınlık ve yoğunlukta yalıtım malzemesiyle yalıtım edilecek ve aynı cins yüzey kaplamasıyla (galvanizlı saç veya plastik kaplamalı) tamamlanacaktır.
5.10. Pislik ayırıcılarda gövde üzerindeki yalıtım bozulmadan filtreyi çıkarmak kabil olacaktır.
5.11. Boru hattının iç taş duvar veya döşemeden geçtiği kısımlarda teçhiz edilmiş açıklığın veya kılıfın içiyle boru veya – izolasyonun dışı arasındaki boşluk tamamen silikon veya benzeri yanmaz malzeme ile doldurulacaktır.
5.12. Soğuk borularda su buharı difüzyon direnci katsayısı yüksek malzemeler kullanılacaktır. Birleşme yerleri de rutubete karşı aynı malzemeyle yalıtım edilecektir.
6. Cihaz ve Kanal Yalıtımlarında Genel Esaslar
6.1. Silindirik veya eğri yüzlü cihazların izolasyonu istenen kalınlıkta tek katlı olacaktır, ek yerleri sıkıca birleştirilecektir. Galvanizli tel örgüye dikili yalıtım malzemesi kullanılacaktır. (Alt yüzeylerde uygulamanın kolaylaştırılması için malzeme yüzeye tutkalla yapıştırılabilecektir.)
Galvanizli ambalaj bantı (çemberi) ile sarılıp kafi miktarda sıkılacaktır. Pencere şeklinde =açıklıklarda ve çıkıntılarda tecridin yeterince sıkıştırılması ve düzgün şekilde devamı için gereken tedbirler alınacaktır. Yalıtım kontrolün isteğine uygun kaplamayla kaplanacaktır.
6.2.Köşeli cihazlarda, izolasyon malzemesiyle kaplandıktan sonra galvanizli bantlarla bantlanıp (çemberlenip) istenen kaplamayla kaplanacaktır.
6.3. Normal olarak sökülmesi gerekli, kapak, eşanjör flanşlı ısıtıcı vb. kısımlarda yalıtım ana parçadan ayrı olarak yapılacak ve bu kısmın tecridi ile birlikte yalıtım bozulmadan sökülmesi ve tekrar montajı kabil olacaktır. Civata boşlukları gevşek izole maddesi ile doldurulacaktır.
7. Pompaların yalıtımı
7.1 Sıcak su, kızgın su ve serin su pompaların idarenin isteği üzerine iki parçalı galvanizli saç veya pvc blok izolasyon malzemesiyle yalıtım edilecektir.
7.2 Yalıtım bozulmadan pompanın sökülmesi veya bakımı kabil olacaktır.
7.3. Sökülme için gerekecek civata kapak vb. boşlukları uygun malzeme ile doldurulacaktır.
8. Boru kılıflarına yalıtım
8.1. Bütün borular bina içinde bölgelerden ve döşeme betonlarından geçişte yalıtımlı döşenecektir. Kolonlardaki yalıtım döşemeden 2.5cm yukarı uzanan kılıfın dışından döşemeye
kadar devam ettirilecektir. Yalıtımda kullanılan kaplama da döşemeye kadar devam ettirilecektir.
9. Yalıtım kalınlıklarının Tayini
9.1. Boru, depo, cihaz vb. tesisat elemanlarında ısı kaybını veya kazancını azaltmak; donma tehlikesini bertaraf etmek; soğuk borularda terleme dolayısıyla meydana gelecek korozyonu ve su damlamasını önlemek gibi sebeplerle ısı yalıtımı yapılacaktır.
9.2. İdarece verilen projelerde belirtilmemişse yüklenici yalıtım edeceği boruları,kullanacağı yalıtım malzemesinin cins ve kalınlığını bir öneri raporuyla idareye teklif edecek,idarece onanarak rapora göre yalıtım işlerini yapacaktır.
9.3. Yalıtım kalınlıklarının tayininde verilen iki tablodan da istifade edilecektir.
10. Korozyona karşı yalıtım
10.1 Toprak altında veya rutubetli mahallerde döşenecek borular, depolar vb. tesisat elemanları, bitüm ve kanaviçe veya bitüm ve cam tülünün ilgili birim fiyat tarifinde açıklanan esaslar dahilinde tatbiki suretiyle, korozyona karşı izole edilecektir.
10.2 Korozyona karşı yalıtım edilecek borular projede belirtilmemişse, yüklenici tarafından öneri raporuyla teklif edilecek ve idarece onandıktan sonra raporu uygun olarak korozyona karşı yalıtım işleri yapılacaktır.
11.Borular İçin Yalıtım Kalınlığı
11.1.Uygun yalıtım malzemesi seçiminden sonra sıra, en uygun (optimum) yalıtım kalınlığının seçilmesine gelir. Bu kalınlık seçimi tesisat konusunda çalışan makine mühendislerine danışılarak yapılmalıdır.
11.2.Tesisatta yoğun kullanılan boruların anma çapları için, farklı sıcaklıklardaki hatlara göre kullanılan yalıtım malzemeleri ve en uygun kalınlıkları Tablo 4 ve Tablo 5 verilmektedir.
Tablo 4. Soğuk Akışkanlar İçin Tecrit Kalınlıkları ( mm )
Boru Çapı ( ” )
Akışkan Sıcaklığı ( ºC ) 3/4″ e kadar 1″ ~ 2″ 2 1/2″~3 1/2″ 4″ ~ 6″ 8″ ~ 12″
10 ºC ve yukarısı 30 30 30 30 30
10 ºC ~ 1.5 ºC 30 40 50 50 50
1.4 ºC ~ – 18 ºC 50 60 80 80 80
-18.1 ºC ~ – 35 ºC 60 80 90 90 90
NOT: Soğuk hatlarda yoğuşmayı önleyecek minimum yalıtım kalınlığı; akışkan sıcaklığı ve
iç ortam bağıl nemine değişiklik gösterdiği için kesin hesap yapılması zorunludur.
Tablo 5. Sıcak Akışkanlar İçin Tecrit Kalınlıkları ( mm )
Boruda Sıcaklık ( ºC )
Boru Anma Çapı
40 ~ 95 ºC 96 ~ 150 ºC 150 ~ 200 ºC 200 ~ 250 ºC
1/2 ~ ¾ 30 30 30 30
1″ ~ 1 1/2″ 30 30 40 40
2″ 30 30 40 40
2 1/2″ ~ 3″ 30 40 40 50
3 1/2″ ~ 4″ 40 50 50 60
5″ 40 50 60 80
6″ 50 50 60 80
8″ 50 60 60 80
10″ ve yukarısı 50 60 70 80
NOT: Daha yüksek boru çaplarında ve daha yüksek akışkan sıcaklığının kullanıldığı tesisatlarda; ayrıntılı teknik hesapla yalıtım kalınlığı belirlenir.
Tüm kalınlıklar bina içi tesisat uygulamaları için geçerlidir. Bina dışındaki uygulamalarda kullanılacak yalıtım kalınlığı ortam sıcaklığına göre değişmektedir. Ayrıca bağıl nemin çok yüksek
olduğu ortam şartlarında, kullanılacak olan yalıtım malzemesi kalınlığı için yoğuşma kontrolü yapılacaktır.

Sponsorlu Bağlantılar
|
Pin It

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir


*